De voormalige gemeente Dongeradeel is in 2013 gestart met het ‘Experiment Duurzame Beschermde Dorpsgezichten’. De experimentele fase is nu afgelopen. Sinds 2019 is er een vervolg gegeven aan het project met 21 dorpen uit de gemeenten Noardeast-Fryslân, Dantumadiel, Achtkarspelen en Tytsjerksteradiel: het zogenaamde ‘DOM 2.0’.
Experiment Duurzame Beschermde Dorpsgezichten
De inwoners van de beschermde dorpsgezichten (Holwerd, Ee, Metslawier en Paesens-Moddergat) konden door de steun van de gemeente en provincie de openbare ruimte en de aanzichten van karakteristieke panden opknappen. Er werden subsidies en leningen verstrekt, maar nog belangrijker was de unieke manier waarop er samengewerkt werd tussen de dorpsbewoners en de gemeente. Uitgangspunt bij deze samenwerking was dat deze vooral gelijkwaardig en praktisch was. Geen onnodig papierwerk, maar zoveel mogelijk dóen. Met regelmaat kwamen dorpsbewoners, ambtenaren en wethouders bijeen; mogelijkheden werden verkend en waar mogelijk werden bestuurlijke beslissingen ter plekke genomen.
De voorzitters van de lokale DOM’s gaven elk een presentatie over wat er in hun dorp is gerealiseerd. Zij spraken over een fijne samenwerking met het dorp en de gemeente Noardeast-Fryslân. Wethouder Pytsje de Graaf was zichtbaar ontroerd en sprak een woord van dank uit naar alle betrokkenen uit de dorpen: “Mei dit projekt hawwe wy de krêft fan de Mienskip sjen litten’
DOM. 2.0
De eerder genoemde gemeenten hebben sinds januari 2019 een vervolg gegeven aan het DOM project in 21 dorpen, die zijn samengevoegd in 12 DOM’s. Voor dit vervolgproject is de vier dorpen van het eerste experiment (Holwerd, Ee, Metslawier en Paesens-Moddergat) de kans geboden aan te sluiten. Alle vier de dorpen zullen per januari 2020 de in gang gezette beweging in hun dorp doorzetten. Hierdoor gaat de ontstane energie niet verloren en kunnen zij hun kennis en ervaring doorgeven aan de nieuwe DOM dorpen.
De DOM is een initiatief van Agenda Netwerk Noordoost (ANNO), een samenwerkingsverband tussen de gemeenten in Noordoost Fryslân, provincie Fryslân en Wetterskip Fryslân.